Historie van het kerkgebouw

Onderstaande informatie is deels ontleend aan het boek van Catharina L. van Groningen met de titel:

             “De Vijfheerenlanden met Asperen, Heukelum en Spijk”

Volgens overlevering werd de parochiekerk door de heren van Arkel gebouwd. Het precieze bouwjaar en de beschermheilige zijn niet bekend. Vanaf 1395 komt de kerk voor in de rekeningen van de Domfabriek en viel zij onder de proosdij van Arnhem. In 1588 ging men tot de reformatie over.

De toren.

Het oudste nog resterende gedeelte van de kerk is het onderste gedeelte van de steunberen naast de toren. Men denkt dat dit uit de 14de eeuw stamt en dat de toren van oorsprong een open klokkentoren was. Gelet op de stijl en de gebruikte baksteen is de gotische toren in de 16de eeuw in de huidige vorm ontstaan.

Tussen 1983 en 1985 is de kerk en de toren gerestaureerd. Het oude uurwerk in de toren is toen vervangen door een modern kwartsuurwerk en is het bovenste gedeelte van de spits vernieuwd.

In de toren hangt een luid- en slagklok, gegoten door P.van Trier in 1625 met een diameter van 105 cm.

Gelet op de kleur van de stenen is de toren op een gegeven moment verhoogd. Mogelijk is op dat moment de klok in de toren gehangen. Dat zou dan rond 1625 zijn geweest. Als dat klopt dan heeft de toren zijn huidige vorm in de 17de eeuw gekregen i.p.v. in de 16de eeuw.

De toren is op 17 november 1971 ingeschreven in het monumentenregister onder nummer 23542.

Exterieur van het kerkgebouw.

Hoe de kerk er in het begin heeft uitgezien is niet bekend. In de 18de eeuw wordt de kerk beschreven in het boek: “De tegenwoordige staat der Vereenigde Nederlanden” als “een kruiskerk met een spits torentje ‘twelk uit het dak rijst”. Een dergelijk torentje heette angelustorentje, vieringtoren of dakruiter. Een huidige kruiskerk met zo’n torentje is te zien op onderstaande foto.

De huidige kerk is gebouwd in 1867.
De onderstaande gedenksteen is gesitueerd in de zuidelijke muur van de kerk.

Van de daarvoor aanwezige kerk is onderstaande foto. Bij de sloop daarvan  is de toren blijven staan.

Als in 1625 de klok is gegoten en de toren verhoogd dan is dat misschien gelijktijdig gebeurd met de bouw van de kruiskerk die in de 18de eeuw wordt genoemd. misschien is daarna het kruisgedeelte vervangen door het verhoogde koor zoals te zien is op de foto.

In 1820 is tegen de toren een school gebouwd die in 1975 is afgebroken.

Vergelijken we de nokhoogte van het gesloopte gebouw  met dat op bovenstaande oude ansichtkaart dan is bij het huidige gebouw de nokhoogte van het oude koor aangehouden.

Onderstaande foto’s zijn gemaakt in 1974. Kerk en toren waren begroeid met klimop. Dit kwam de kwaliteit van de muren niet ten goede.

Van 1983 tot 1985 is de kerk grondig gerestaureerd. De klimop is verwijderd. De toren heeft een nieuwe spits gekregen. Het dak is aan beide zijden van nieuwe (asbest)leien voorzien

Inwendig zijn de voorste middenbanken verwijderd en vervangen door stoelen In de vloer onder de stoelen en onder de banken is elektrische vloerverwarming aangebracht. Onder de ramen zijn elektrische stralers aangebracht.

In 2015 is het voegwerk aan de buitenzijde van de kerk en toren opnieuw gerestaureerd. De gietijzeren ramen zijn gedemonteerd en geconserveerd en van nieuw glas voorzien. Aan de noordzijde is de muurplaat met het daarop aansluitend houtwerk, waarnodig, vervangen. De goten zijn geconserveerd en waar dat niet meer mogelijk was deels vervangen. De asbestleien zijn aan de noordzijde en ook aan de zuidzijde vervangen door nieuwe (zonder asbest).

Huidig aanzien van de kerk (in 2017 met een drone gemaakte foto)

Het interieur.

De inrichting van de kerkzaal, banken, preekstoel, predikantenborden en orgelbordes stammen uit de tijd van de bouw van het schip in 1867.

In 1974 genomen foto van preekstoel en banken. Het orgelbordes is gemaakt in de stijl van de preekstoel met daarop een pijpenfront waarvan de bovenzijde in harmonie is met de bovenzijde van de predikantenborden.  Achter het front stond tot 1967 een drukwindharmonium dat vervangen werd door een elektronisch orgel.

Op onderstaande plattegrond van na de restauratie in 1983 / 85 is te zien dat de toren enigszins gedraaid staat t.o.v. het schip. De in de 16de eeuw aangebrachte dikke steunberen aan beide zijden van de toren staan weer wel in lijn maar versprongen t.o.v. elkaar. De ruimten tussen de kerkzaal en de steunberen hebben dienstgedaan als “gevangenis” en “baarhuisje”.  Door het verspringen van de steunberen is het “baarhuisje” breder dan de “gevangenis”.

Bij de restauratie in 1983 – 1985 is het voorste deel van de banken in de middelste rij vervangen door stoelen.

Evenals bij de in 1867 afgebroken kerk is de toegang van de kerk in de zuidelijke zijmuur. Links de deur uit één geheel (foto 1974), rechts met de dubbele deuren na de verbouwing 1983/85.

De namen op de predikantenborden gaan terug tot 1588. In dat jaar is Kedichem van katholiek overgestapt naar protestant. De toemalige priester werd de eerste dominee. Er was toen een combinatie met Oosterwijk die in 1599 beëindigde.

Onderstaande foto is in 2017 genomen vanaf het orgelbordes. De preekstoel staat tegen de oostwand met aan weerskanten dubbele bankenblokken, destijds bedoeld voor de kerkenraadsleden en plaatselijke notabelen.  De voorste middenbanken, zoals te zien op de foto uit 1974, zijn vervangen door stoelen en een avondsmaaltafel

Het orgel.

In 2003 is na grondige restauratie het orgel geplaatst. Het is een mechanisch sleeplade-orgel dat oorspronkelijk in 1735 is gebouwd voor mogelijk een Rooms-Katholieke schuilkerk. In 1794 werd het in de Lutherse kerk in Medemblik geplaatst. In 1858 verhuist het naar de Lutherse kerk in Amsterdam waar het blijft tot 1880. In 1927 komt het terecht in de Hervormde Evangelisatiekapel in Sleen. Waar het tussen 1880 en 1927 staat is onbekend.

Tot er in 1976 een elektronisch orgel komt is het in Sleen gebruikt. Eind jaren tachtig koopt de firma Reil het orgel en wordt het opgeslagen tot de restauratie en plaatsing in de hervormde kerk te Kedichem in 2003

De bazuinblazende en op de harp spelende engelen zijn vervaardigd door een beeldsnijder uit Deventer en later geplaatst. In 2017 blijken de meeste orgelpijpen aangetast door loodcorrosie en worden ze vervangen door nieuwe pijpen met dezelfde materiaalsamenstelling.

Op de muren aan beide zijden van de preekstoel, tegenover de ingang en boven de ingang zijn Bijbelse teksten geschilderd.